CPP/Ang Bayan: Ang pandemyang Covid-19 ay hindi usaping pangkalusugan na lamang

Propaganda article from the Tagalog language edition of Ang Bayan posted to the Communist Party of the Philippines (CPP) Website (Apr 7, 2020): Ang pandemyang Covid-19 ay hindi usaping pangkalusugan na lamang



Mu­la sa isang kri­sis sa pam­pub­li­kong ka­lu­su­gan, ang sit­wa­syong ibi­nun­sod ng pan­dem­yang Covid-19 ay ma­bi­lis na na­mu­muo na isang kri­sis sa eko­nom­ya, ka­bu­ha­yan ng ma­sa, at pu­li­ti­ka. La­lo pang du­ma­ra­mi ang ka­so ng na­ha­ha­wa at na­ma­ma­tay sa Pi­li­pi­nas at buong mun­do. Ka­sa­bay ni­to, la­lo ring du­ma­ra­mi ang mga Pi­li­pi­nong du­ma­ra­nas ng gu­tom, hi­rap at pa­sa­kit da­hil sa ipi­na­taw na lockdown ni Du­ter­te na wa­la na­mang kaa­ki­bat na pus­pu­san, sa­pat at maa­gap na mga hak­ba­nging pang­ka­lu­su­gan at pang­ka­bu­ha­yan.

Lub­hang na­pa­ka­ba­gal ng gub­yer­no ni Du­ter­te na ipa­tu­pad ang kai­la­ngang-kai­la­ngang ma­la­wa­kang pag-eek­sa­men bi­lang hak­bang pa­ra sa­wa­ta­in ang pag­ka­lat ng sa­kit. Ma­ta­pos ang tat­long ling­go, humigit-kumulang 19,000 pa la­mang ang naeek­sa­men sa­man­ta­lang da­pat ay ma­ra­mi­han itong isi­na­sa­ga­wa sa mga ko­mu­ni­dad. Sa ka­bi­la ng ibi­ni­gay na ka­pang­ya­ri­han kay Du­ter­te na ba­gu­hin ang bad­yet ng ban­sa, ku­lang na ku­lang ang ini­la­ang ka­rag­da­gang pon­do pa­ra su­por­ta­han ang mga mang­ga­ga­wang pang­ka­lu­su­gan at pa­ra pa­la­ka­sin ang mga pam­pub­li­kong os­pi­tal pa­ra ma­kaa­ga­pay sa pandemya. Napa­ka­­bagal humakbang ng gub­yer­no sa ha­rap ng mga ka­ku­la­ngan ng sup­lay, at na­kaa­sa pa­ngu­na­hin sa ini­sya­ti­ba ng pri­ba­dong sek­tor. Na­la­lan­tad pa ang ko­rap­syon sa sob­rang pre­syo sa pag­bi­li ng mga ka­ga­mi­tan.

Ha­bang nag­ta­ta­gal, mil­yun-mil­yong ma­ma­ma­yan ang pi­nag­ti­ti­is ng gub­yer­no sa pi­nag­du­ru­sa­han ni­lang gu­tom. Ku­lang na ku­lang ang ini­la­bas na pon­do pa­ra tus­tu­san ang la­hat ng na­wa­lan ng tra­ba­ho at na­wa­lan ng ki­ta. Atra­sa­dong at­ra­sa­do ang pag­bi­bi­gay ng ayu­da at ma­ra­mi ang hin­di na­ka­tang­gap. Nag­tu­tu­ru­an ang mga upi­syal ng iba’t ibang ahen­sya. Tu­mi­ting­kad na ku­lang ang kaa­la­man at ka­ka­ya­hang ma­mu­no ng gub­yer­nong Du­ter­te sa ha­rap ng kri­sis. Umaasa ang marami sa mas ma­bi­lis at mas la­ga­nap pang ayu­dang ibi­ni­bi­gay ng mga bo­lun­tir na mga in­di­bid­wal, mga or­ga­ni­sa­syong ma­sa, pri­ba­dong sa­ma­han, at iba pang gru­po.

Ka­may-na-ba­kal ang ga­mit ni Du­ter­te sa pag­ha­rap sa kri­sis sa ka­lu­su­gang pam­pub­li­ko. Mga pu­lis at sun­da­lo ang ini­la­gay ni­ya sa una­han at tuk­tok ng ma­ki­nar­ya ng gub­yer­no na pan­tu­gon sa kri­sis pang­ka­lu­su­gan. La­lo ni­yang si­ni­si­kil ang mga ka­ra­pa­tan ng ma­ma­ma­yan na magpahayag o mag­ti­pun-ti­pon. Ha­ya­gang pi­nag­ban­ta­an ni Du­ter­te na ipa­ba­ba­ril ang si­nu­mang hin­di su­su­nod o “li­lik­ha ng gu­lo.” Pi­nag­ha­ha­ri ni Du­ter­te ang ta­kot ha­bang na­bu­bu­hay sa pa­ngam­ba ang ma­sang gi­nu­gu­tom ng lockdown at ng gub­yer­nong pa­ba­ya.

Ha­bang nag­ta­ta­gal ang lockdown bi­lang tu­gon ni Du­ter­te sa kri­sis pang­ka­lu­su­gan, la­long tu­mi­ting­kad na ku­lang ang ka­ka­ya­han ng kan­yang gub­yer­no na pa­mu­nu­an ang ban­sa sa pa­na­hon ng kri­sis at la­ha­tang-pa­nig na tu­gu­nan ang pa­nga­ngai­la­ngan ng ba­yan. La­lo na­mang na­gi­ging des­pe­ra­do ang mil­yun-mil­yong ma­sang anak­pa­wis at pang­git­nang uri sa ki­na­ka­ha­rap ni­lang gu­tom, ka­sa­la­tan at pag­ka­sa­id ng ipon at ka­wa­lan ng ha­nap­bu­hay.

Sa ka­na­yu­nan, lalong nasasadlak sa hirap ang masang magsasaka da­hil sa pagharang sa mga produkto, pag­hihigpit sa pagbiyahe at pagbili ng pagkain. Sa ka­bi­la ng idi­nek­la­ra ni Du­ter­te na ti­gil-pu­tukan, pa­tu­loy at la­lo pang lu­ma­ga­nap ang mga ope­ra­syong kontra­-in­sur­hen­sya ng AFP at PNP. Hin­di ba­ba­ba sa 146 ba­ra­ngay ang ka­sa­lu­ku­yang inoo­ku­pa ng mga sun­da­lo. May ilang lu­gar na nag­ba­ba­hay-ba­hay ang mga sun­da­lo na wa­lang pro­tek­syon sa muk­ha kontra sa pag­ka­lat ng sa­kit. Sa ta­bing ng pag­la­ban sa Covid-19, iti­na­yo ang mga tsek­poynt upang li­mi­ta­han o pag­ba­wa­lan ang pag­ga­law ng mga tao pa­ra magtra­ba­ho sa sa­ka­han o bu­mi­li ng pag­ka­in. Wa­lang hin­to ang pang­gi­gi­pit at “pag­pa­pa­su­ren­der” sa ma­sa.

Upang la­ba­nan at tu­lu­yang pi­gilan ang pan­dem­ya, ob­li­ga­do ang sam­ba­ya­nang Pi­li­pi­no na tu­min­dig, sa­ma-sa­mang ku­mi­los at mag­tu­lung-tu­long pa­ra pi­gi­lan ang pag­ka­lat ng sa­kit at igi­it sa gub­yer­no ang ob­li­ga­syon ni­tong mag­bi­gay ng ayu­da sa pa­na­hon ng kri­sis. Ka­sa­bay ni­to, kai­la­ngan ni­lang ipag­tang­gol ang ka­ni­lang mga ka­ra­pa­tan at ka­ga­li­ngan na ni­yu­yu­ra­kan sa mi­li­ta­ris­tang so­lu­syon ng re­hi­men.

Da­pat pa­tu­loy ni­lang igi­it ang pag­wa­wa­kas sa lockdown at sa ha­lip ay ipa­tu­pad ang mga hak­bang tu­lad ng ma­ra­mi­hang scree­ning at tes­ting sa mga ko­mu­ni­dad pa­ra ma­da­ling ibu­kod at pi­gi­lan ang pag­ka­lat ng bay­rus. Da­pat mag­la­an ng sa­pat na pon­do pa­ra pa­ki­lu­sin, sa­na­yin at big­yan ng sa­pat na ka­ga­mi­tan ang li­bu-li­bong mga mang­ga­ga­wang pang­ka­lu­su­gan at mga bo­lun­tir. Nga­yon ang pa­na­hon na isi­gaw ang pag­pa­pa­la­kas ng mga pam­pub­li­kong os­pi­tal sa ha­lip na pag­gi­ba sa mga ito sa ila­lim ng pa­ta­ka­rang pag­kal­tas sa pon­do sa mga ser­bi­syong pang­ka­lu­su­gan.

Ha­bang ipi­na­tu­tu­pad ni Du­ter­te ang lockdown, da­pat igi­it ng ma­ma­ma­yan ang ma­bi­lis na pag­bi­bi­gay ng sa­pat na ayu­da sa la­hat. Da­pat si­ngi­lin ang re­hi­meng Du­ter­te sa usad-pa­gong, ku­lang at kwestyu­nab­leng pa­ra­an ng pa­ma­ma­ha­gi ng ayu­da.

Sa ha­rap ng lockdown, sad­yang pa­ngu­na­hing na­ti­ti­pon ang ko­lek­ti­bong ha­nga­rin ng ma­ma­ma­yang Pi­li­pi­no sa mga ko­mu­ni­dad ng ma­ra­li­ta sa ka­lun­su­ran at ka­na­yu­nan. Na­ri­to nga­yon ang kon­sentra­syon ng pag­du­ru­sa ng sam­ba­ya­nan. Da­pat ma­pan­lik­hang ku­mi­los ang mga mag­ka­ka­pit­ba­hay pa­ra sa­ma-sa­mang ipa­ha­yag ang hi­na­ing at ka­hi­li­gan ng buong ba­yan. Da­pat ma­ra­mi­han si­lang ku­mi­los upang la­ba­nan at pa­ngi­ba­ba­wan ang mga ban­ta ni Du­ter­te na su­su­pi­lin ang la­hat ng pag­ki­los ng ma­sa.

Upang ha­ra­pin ang pan­dem­yang Covid-19 at bi­lang tu­gon sa pa­na­wa­gan ng Uni­ted Na­ti­ons pa­ra sa “pan­da­ig­di­gang ti­gil-pu­tukan,” nag­­dek­la­ra ang Par­ti­do ng tigil-putukan noong Mar­so 26 na may bi­sa hang­gang Abril 15. Iti­nu­on na­tin ang mga yu­nit ng BHB sa pag­bi­bi­gay ng ser­bi­syong pang­ka­lu­su­gan sa mga bar­yo ka­hit pa wa­lang ti­gil si­lang gi­na­gam­ba­la ng mga ope­ra­syon at mga pag­sa­la­kay ng AFP na nag­re­sul­ta sa hin­di ba­ba­ba sa pi­tong ar­ma­dong engkwentro. Sa ha­rap ng wa­lang-pa­tid na mga open­si­ba ng AFP, pi­naaa­la­la­ha­nan ng Par­ti­do ang la­hat ng yu­nit ng BHB na pa­na­ti­li­hing ma­ta­as ang di­sip­li­na sa li­him na pag­ki­los upang pag­kai­tan ang kaa­way na su­ma­la­kay at pa­na­ti­li­hing ma­la­wak ang ma­ni­ob­ra­han pa­ra pa­tu­loy na ma­ka­pag­bi­gay ng ser­bi­syo ang BHB sa ma­sa. Da­pat ring pa­ki­lu­sin ang la­hat ng mga or­ga­ni­sa­syon at pwer­sa sa ka­na­yu­nan pa­ra igi­it ang mga ka­hi­li­ngang pang-e­ko­nom­ya at pagpla­nu­han ang pag­pa­pa­ta­as ng pro­duk­syon ng pag­ka­in bi­lang pag­ha­han­da sa po­sib­leng ka­sa­la­tan bun­sod ng lockdown at pag­ti­gil ng pro­duk­syo­n.

Ha­bang nag­ma­ma­ti­gas si Du­ter­te sa kan­yang pa­ra­ang pa­sis­tang dik­ta­du­ra, pa­tu­loy ni­yang ini­hi­hi­wa­lay ang sa­ri­li ni­ya sa ma­ma­ma­yan. Da­hil sa kri­sis ng Covid-19 na ka­ga­ga­wan din ng mga ka­bi­gu­an ng kan­yang re­hi­men, la­long uma­li­nga­saw ang kan­yang baho. Na­yu­yug­yog ang kan­yang re­hi­men bu­nga ng pag­ki­tid ng su­por­ta. Sa ba­wat bu­ka ng ma­ru­ming bi­big at ma­ling mga hak­bang ni Du­ter­te, la­lo ni­yang gi­na­ga­tu­ngan ang ma­la­wa­kang ga­lit at pi­nag-aa­lab ang ta­pang ng ba­yan. Pa­min­san-min­san si­yang uma­­at­ras upang pa­kal­ma­hin ang sit­wa­syo­n. Ma­pa­tu­tu­na­yan pa kung ma­pi­pi­gi­lan ni­ya ang pag­ku­lo ng ga­lit ng sam­ba­ya­nan o si­ya ang tu­lu­yang ma­la­lap­nos.

Ang na­pa­ka­la­king ham­­ba­los ng pan­dem­yang Covid-19 sa Pi­li­pi­nas ay nag­la­lan­tad sa ka­bu­lu­kan at pun­da­men­tal na kontra­dik­syon ng nag­ha­ha­ring sis­te­mang ma­la­ko­lon­yal at ma­lap­yu­dal sa ban­sa. Tu­mam­bad ang ka­wa­lang ka­ka­ya­han ng nag­ha­ha­ring es­ta­do na tu­gu­nan ang pa­nga­ngai­la­ngan ng ba­yan. La­long na­ging ma­li­naw ang pa­nga­ngai­la­ngan pa­ra sa re­bo­lu­syo­nar­yong pag­ba­ba­go upang ita­yo ang ba­gong sis­te­ma ng de­mok­ra­syang ba­yan na tu­nay na mag­ta­ta­gu­yod sa ka­ga­li­ngan at in­te­res ng ma­ma­ma­yang Pi­li­pi­no.

[Ang Bayan is the official news organ of the Communist Party of the Philippines and is issued by the CPP Central Committee. It provides news about the work of the Party as well as its analysis of and views on current issues. Ang Bayan comes out fortnightly and is published in Pilipino, Bisaya, Ilokano, Waray, Hiligaynon and English.]

https://cpp.ph/2020/04/07/ang-pandemyang-covid-19-ay-hindi-usaping-pangkalusugan-na-lamang/